Jeremy Legget
“In 2015
crasht onze economie door de eindigheid van de olievoorraden”, zo luidt de
boodschap die in een kleine cirkel, rechts bovenaan op de cover werd geplaatst.
De boodschap is helder, de toon gezet.
Het boek
werd door uitgever Jan van Arkel (inmiddels uitgeverij Vonk) opgenomen in de paradigmaserie.
In deze serie wordt ruimte geboden aan diverse auteurs om hun eigen licht te
laten schijnen op maatschappelijke ontwikkelingen. Vooral voorstellen om het
samen beter aan te pakken staan centraal.
Jeremy
Legget is zonder meer goed geplaatst. Hij was lesgever aan oliegeologen en -ingenieurs
(Royal School of Mines van het Imperial College), was op 33 al hoogleraar,
veelvuldig gelauwerd onderzoeker en wereldwijd consulent voor de
olie-industrie, maar stapte uit dit wereldje en werd milieu-activist en
milieu-ondernemer. In 1997 richtte hij onder meer een bedrijf op voor
zonne-energie, Solarcentury .
Legget
bundelt zijn gedachten rond een vijftal systeemrisico’s. Spontaan duikt dan ook
Econoshock van Geert Noels in gedachten op (zes crises, de crash van het
financiële systeem, de verschuiving van het economische zwaartepunt naar het
oosten, het einde van de goedkope fossiele energie, klimaatsverandering, en de
wijzigingen in respectievelijk demografie en ICT). Legget praat over het gevaar
van een olieschok, de klimaatschok, (verdere) ineenstorting van het mondiale
financiële systeem, de koolstofzeepbel in de kapitaalmarkten en de explosieve
groei van de schaliegaswinning. Opvallend, Geert Noels kijkt op een ruimere
naar dezelfde werkelijkheid kijkt.
Leggets
uitgangspunt is dat piekolie (treedt op wanneer de uitputting van de bestaande
oliereserves niet meer kan worden aangevuld met nieuwe reserves) leidt tot een
ontwrichting van het huidige economische systeem. Legget is accuraat met
informatie. Hij had er toegang toe, kende ze, en deelt ze graag (bijvoorbeeld
dat 80% van de wereldproductie van olie afkomstig is van mammoetvelden die
werden ontdekt voor 1970, informatie over de verouderde staat van de olie-infrastructuur,
de details over de temperatuurstijging, en ga zo maar door). De opstapeling van
feiten doet wat denken aan Revolutie
met Recht van Cox, met dat verschil dat Legget ze in een verhaal stopt en
Cox in een redevoering.
Beeldspraak
gaat hij niet uit de weg. Hij vergelijkt de actuele mondiale situatie met een
rommelende vulkaan, waarbij er voortdurend mensen opduiken om de massa te
stimuleren om het gerommel te negeren. We zitten te suffen, precies zoals de
burgers van Pompeï en Herculaneum, die naar hun rokende vulkaan keken in de
volle overtuiging dat zijn lange periode van inactiviteit nog wel even zou
voortduren. Ze negeerden zijn gerommel en werden onder puin en as bedolven.
Wat
onmiskenbaar een groot voordeel is, zijn de stapels notities die Legget nam en
later gebruikte. Vele gesprekken worden levensecht voorgesteld. Bovendien is
hij erg goed geplaatst. Hij zat/stond veelvuldig op de eerste rij, nam zelf
deel aan debatten met prominenten, en vult dikwijls de officiële versie aan met
informele informatie die men hem, meestal onbewust, na een formeel gesprek of
debat, toevertrouwde. Hij was initieel werkzaam in het hart van de oliesector,
genoot er aanzien, en werd dan ook veelvuldig opgevoerd, meestal op plaatsen en
in gezelschappen waar de NGO-wereld niet enkel ontbreekt maar ook als
“ongepast” wordt ervaren. Bovendien heeft hij, via zijn bedrijf, kansen
gekregen om met prominenten te praten vanuit een positieve en constructieve
invalshoek zoals bv. tijdens het bezoek van Cameron en later prins Charles.
Nadeel is evenwel dat het boek daardoor iets meer Brits aanvoelt…
Het meest
onaangename aan het boek is de spanning tussen vorm en inhoud. De vorm wil erg
verhalend zijn, de inhoud is meestal erg toegespitst op feiten. Legget brengt
zijn non-fictie op een verhalende wijze wat aangenaam leest, althans voor elk
verhaaltje op zich. De spanningsboog voor het boek ontbreekt echter. Legget
zal, niet onterecht, aandragen dat die spanningsboog schuilt in de dramatiek
van de feiten, die niet kunnen worden weerlegd. De bundeling van de feiten, in
de vorm van een naslagwerk, was niet zijn keuze. Opzoeken en terugvinden van
feiten blijft nu wat zoeken.
Lezen dan
maar als een locomotief doorheen zuivere fictie, terwijl je veel feiten en
details vluchtig van je heen laat glijden? Ook dat is niet echt een goede
keuze, want aan ’t eind stelt je vast dat je veel informatie mist om het geheel
te begrijpen. Kortom, de paragrafen zitten goed, de drive in het hele boek kon
beter. Lezen wordt soms labeur. En toch lees je het beter.
https://www.epo.be/uitgeverij/boekinfo_boek.php?isbn=9789491297908
2/2015, geredacteerd
