In de lente zetten we de bloemetjes buiten, desnoods twee
keer. Deze boekentip-bijdrage sluit de bloemlezing rond tuinboeken af. Van
conventionele tuinboeken voor de praktische hobbyist, over toekomstgerichte
tuinideeën voor een drogere, hetere wereld, tot kunstzinnige bespiegelingen
over sterven terwijl je met veel moeite een onwaarschijnlijke lusthof uitbouwt:
hier passeren ze allemaal de revue.
Aurélien Davroux,
Droogteplanten (Uitgeverij Noordboek, 2023)
Het ronduit natte voorjaar zorgt er voor dat de geleidelijke
verdroging van onze leefomgeving uit beeld verdwijnt. De afgelopen jaren
ervaarden we, druppelsgewijs, steeds meer dat het voorjaar en zomer één
langgerekte droge periode kan zijn. Gazons verkleuren en waterverbruik wordt
beperkt. En dan? Tal van Vlamingen verkiezen hun voortuin te verharden: gedaan
met lijdzaam moeten toekijken hoe je voortuin verschraalt en afsterft. Er zijn
nochtans ook andere en veel betere oplossingen. Slim planten kiezen doe je
steeds op basis van de standplaats. En als die jaar na jaar droger wordt, dan
kies je best voor droogteresistente planten. Geen nood, een natte winter
overleven ze ook. Het boek bestaat grotendeels uit een opsomming van
droogteplanten, opgedeeld in drie groepen: volle zon, halfschaduw en schaduw.
Je maakt kennis met oude wijfjes, kruipend duizendblad, echte salie,
vuurwerkplant, kruisdistels, leeuwenstaart, grote brunel en ga zo maar door.
Het origineel Toutes les plantes supportant la sécheresse
verscheen in 2020, in het Frans. Het boek werd immers gemaakt door onze
zuiderburen, die allicht langer met deze uitdaging kampen. Hun advies? Steeds
hetzelfde: bedek je bodem.
https://noordboek.nl/boek/droogteplanten/
Lies Couckuyt &
Monique van Wegen, Het grote ecologische pluktuinboek, creëer je eigen
uitbundige bloementuin (Vonk, 2023)
Het is een typisch tuinboek, toegankelijk opgedeeld in de
klassieke tien hoofdstukken, met korte teksten en mooie plaatjes. Je krijgt
naast veel inhoud ook respect voor de leefomgeving mee. De inhoud: kweek op een
verantwoorde wijze al dan niet wilde bloemen, in je eigen tuin, hoe klein ook,
en verander de sfeer in je woning met tuinbloemen. Hoe doe je dat? Het is een
verhaal dat groentetelers uit het hoofd kennen, en altijd begint met het
verzorgen van de bodem, "het goud van je pluktuin". Welke vaste
planten kies je? Hoe vermeerder je? Hoe splits of stek je knollen? Hoe zorg je
voor plantensteunen? Hoe kan je zaden oogsten? Wat doe je in de lente en wat in
de zomer, herfst en winter? Hoe zorg je er voor dat je het volgende jaar nog
meer van je pluktuin kan genieten? Een boek met antwoorden, inclusief
eenvoudige schema’s voor de aanleg van bloembedden. Het boek bevat ook een opsomming
van favorieten: makkelijk te telen en mooie bloemen zoals sieruien,
damastbloem, judaspenning, ridderspoor, goudsbloem en wasbloem. Dat alles, en
nog veel meer!
https://www.vonkuitgevers.nl/het-grote-ecologische-pluktuinboek/
Angelo Dorny, Dahlia,
ode aan de koningin van de pluktuin, (Sterck & De Vreese, 2024)
Wie wil niet dwalen in een rozentuin? Een rozentuin
symboliseert toewijding, ellenlange ervaring, subtiele kleurschakeringen en
bedwelmende geuren. Bovendien kleeft er een imago van exclusiviteit aan een
rozentuin, ze worden meestal geassocieerd met riante landgoederen en kastelen,
voor velen onbereikbaar dus. Eén van de talloze rozensoorten draagt de titel
'Queen of Sweden', maar een democratischer exemplaar is de Dahlia, ook wel de
Queen of de pluktuin genoemd. Dahlia’s hebben geen doornen, altijd handig als
je iedereen prikkelt om naar hartenlust bloemen te plukken (en ervoor te
betalen, dat terzijde) in je pluktuin. Dahlia’s zijn behoorlijk anders dan
rozen. De kleuren zijn uitgesproken en uitbundig, de teelt is eenvoudig, je kan
ze makkelijk met je buren delen, en ze vragen weinig onderhoud. Je vindt ze in
tientallen kleuren en verschillende hoogtes. En, eens ze in een vaas belanden,
blijken ze lang houdbaar. Wat wil je nog meer? Ook dit is een typisch tuinboek
met korte teksten, mooie plaatjes, heldere opdeling, en vooral, praktisch.
Bijkomend voordeel van dahlia’s is dat ze ook mooie namen dragen zoals
bijvoorbeeld de copper boy, totally tangerine, fenna baaij en mango madness.
https://noordboek.nl/boek/dahlia/
Katja Staring, Slow
flowers, maak het verschil met een bos bloemen (Terra, 2024)
Luchthavens bieden graag een fast lane aan, tegen meerprijs
uiteraard, maar een tros bloemenpioniers gunt zichzelf de paraplu ‘slow
flowers’. Het is een tuinboek mét een maatschappelijke boodschap (‘de wereld
verbeteren begint bij je zelf’) en aandacht voor de sterkhouders. Het is ook
een tuinboek, met alweer die 10 hoofdstukken, korte teksten en mooie plaatjes.
Je vindt informatie over de bloemen en de tuinen, maar ook/vooral over de mens
achter de bloementuin. Het delen van weetjes en kennis, maar vooral over
passie. 25 mensen uit Nederland en Vlaanderen vertellen met plezier waarom ze
met bloemen bezig zijn. Ze geven zichzelf diverse titels, zoals ‘zadenteler’,
‘veilingteler’, ‘bollenteler’, ‘pluktuinder’ of ‘oprichter verkoopplatform’,
maar allen willen ze vooral geluk delen. Geen toeval dat het woord ‘plukgeluk’
tal van pluktuiniers inspireert.
https://www.lannoo.be/nl/slow-flowers
Derek Jarman, Moderne
natuur (Das Mag, 2024)
Naar verluidt kan men de zegswijze ‘als je een leven lang
gelukkig wil zijn, dan word je best tuinman’ aan de Chinezen toeschrijven. Bij
de Brit Derek Jarman sluimerde het zijn hele korte leven. Jarman is vooral
bekend als cineast en beeldend kunstenaar, minder als auteur. Het boek Moderne
natuur verscheen in 1991 en werd onlangs in het Nederlands vertaald en uitgeven
bij Das Mag. Das Mag staat niet bekend voor mainstream uitgaven, Derek Jarman
geldt eveneens als controversieel, experimenteel en eigenzinnig: een
aanlokkelijke combinatie. Jarman heeft een mening en spreekt ze graag uit. Hij
denkt in beelden en slaagt er wonderwel in om ze via woorden tot leven te
brengen.
Een bevriende artiest bezorgde hem spontaan de titel
‘moderne natuur’. De subtitel, "aantekeningen uit een tuin aan de rand van
het bestaan", is veelzeggend. Het boek is een dagboek, het overspant twee
jaar, van een duizendpotig artiest die tegelijk cineast, beeldhouwer en
schrijver was, en die in de nadagen van zijn leven enkel nog autobiografisch
werk respecteert.
Opgeleid door zijn militaire vader -- zijn moeder, langdurig
ziek, krijgt veel minder aandacht --, belandde hij al jong in kostscholen en
andere instellingen waar jongeren gedrild werden. Het wakkerde vooral zijn
eigen wilskracht aan, die hij uitte, ook seksueel. Gehuichel is aan hem niet
besteed. Eerst het ouderlijke juk, dan het opvoedingsjuk, daarna moest het
maatschappelijke juk er aan geloven. Ook toen al vond hij dikwijls innerlijke
rust in een tuin. Als knaap legde hij er een aan voor zijn ouders. Pas toen hij
in het kustdorpje Dungeness kwam wonen, 30 jaar later, dook hij opnieuw in zijn
tuinpassie. Boeken werden ter hand genomen, gereedschap opgediept en kennis
herontdekt. Hij kocht in een opwelling een zwartgeteerd vissershuisje, Prospect
Cottage, nabij een kerncentrale. De tuin is voor hem een wijze om zich in het
landschap vast te kluisteren: “ik ben een kluizenaar die met vinken en
luidruchtige meeuwen als gezelschap zijn bloemen overpeinst”.
Een tuin aanleggen bij een verwaarloosde cottage aan de
Engelse rolkeienkust, onmogelijk? Nee hoor. Jarman werd verliefd op de cottage
en begon aan de schijnbaar onmogelijke klus. Het boek bevat tal van
schitterende beschrijvingen van de tuin en het omgevende landschap (hij slaat
nooit een ondergaande zon over), openhartige verhalen over nachtelijke
escapades in de Britse homowereld, herinneringen, tafelgesprekken en
maatschappelijke standpunten ("filmmakers moeten hun deuren openen"),
maar is dikwijls ook gewoon een dagboek. Ongewild voegt hij een krachtig
verhaalelement toe, zijn levenseinde. Hij werd besmet met HIV, wat dertig jaar
geleden nog een bijna onontkoombare doodstraf betekende, ondanks de emmers
medische cocktails die de patiënten werden aangereikt. Zijn fysieke aftakeling
loopt samen met de moeizame ontluiking van de tuin. Zijn taal laat je de
kleuren voelen. Aftakeling gaat samen met schoonheid. Een intens boek van
iemand die zijn hele leven tuinman wou zijn.
https://dasmag.nl/product/moderne-natuur/
Deze tekst verscheen bij BBL op 27 mei 2024.
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/een-tweede-oogst-tuinboeken
