vrijdag 25 december 2020

De nieuwe rivier

 


verscheen op de site van BBL op 23 december 2020

In lijstjes van beste boeken staat De nieuwe rivier van Eva Meijer steevast in de rubriek fictie. Volgens de achterflap is het een hallucinante ecodetective. Van een detective verwacht een lezer meestal dat er één of diverse mysterieuze feiten zijn, dat ze onderzocht worden, en dat aan het eind een oplossing en/of verklaring volgt. En dan klapt de lezer het boek dicht. In De nieuwe rivier vind je stap één en twee. Dat de auteur een intelligente filosofe is, speelt wellicht mee in het ontbreken van stap drie. De lezer krijgt een stapel aanwijzingen, verspreid over diverse sporen, waarbij fictie en non-fictie elkaar voortdurend beïnvloeden en/of kruisen.

Een nieuw genre: de ecodetective

Het begrip ‘eco’ slaat op de context. Het verhaal speelt zich af in een fictief dorp in een fictief land. Bos wordt er massaal gekapt, sojaboeren mismeesteren het land en worden op hun beurt door cocaboeren wandelen gestuurd. Het dorp en het land worden vredig bestuurd. Op de achtergrond sluimeren de naweeën van de vorige dictatuur. It’s all about the money. En dan, uit het niets, ontstaat ergens een rivier, onvoorspelbaar kronkelend en zwellend. De rivier neemt en de bewoners ondergaan noodgedwongen. Het woord ‘detective’ verwijst naar een raadselachtige moord, een dynamische onderzoeksjournaliste en… Maar Eva Meijer brengt ook de wetenschap en de politiek in beeld. En de wispelturige aard van ‘de mens’.

Verwacht geen éénduidig, rechtlijnig, veeleer zakelijk verslag van de feiten. Het boek bevat verschillende verhaallijnen. De auteur speelt met de tijd en de, wellicht schijnbare, realiteit. Ze heeft een eindeloze fantasie. Wezelgriep, het Plein van de Twintig Rovers, het Monument van de Verloren Noodzaak, Wakanjongere, Oremop, gordelmollen, Kolencactus, Slingerbal, en ga zo maar door. Poëzie en proza wisselen, en schuiven over en door elkaar.

Alles is in beweging

Eva Meijer is filosofe, kunstenares en schrijfster. Ook muziek boeit haar. Ze schrijft veel in verschillende formats. Ze koestert de gedachte ‘panta rhei’ die toegedicht wordt aan de Griekse filosoof Heraclitus. Alles is in beweging. Juist daarom gebruikt ze de dominante rivier, de rivier die geeft en neemt, onvoorspelbaar, net zoals alles in het leven. De rivier als symbool voor de cyclus van leven en dood. En als de mens als controlefreak onoordeelkundig de natuur in een hoekje wil drummen, dan slaat de natuur terug. Ongenadig.

Uitermate knap aan het boek is dat de auteur dit ook in de vorm vertaalt. Alles vervloeit. Ze is heel inventief in haar suggesties. Een lezer die zekerheden verkiest, voelt geleidelijk de vaste grond wegglijden. Eva Meijer weeft een verhaal met gekleurde feiten. Zoektochten naar verklaringen belanden niet enkel bij feiten, maar ook bij voorouders, tradities en geesten. Feiten worden vanuit diverse invalshoeken voorgesteld, anders gekleurd, gedraaid, en geleidelijk versmelten feiten, fantasie en (wens)dromen. Tegelijkertijd laat de auteur niet na om te pleiten voor een samenleving waarin mensen zorgvuldig en respectvol met elkaar omgaan, en een intens respect tonen voor de omgeving. Vooral dat laatste doet ze veelvuldig. Zo slaat ‘eco’ dus op veel meer dan de context.


https://dasmag.nl/shop/eva-meijer-de-nieuwe-rivier