Conscience, de terugkeer

 

Mark Cloostermans

Eind vorige eeuw vertoefde ik regelmatig in de bioscoop, vooral in Antwerpse bioscopen. En zag regelmatig Robbe De hert, uiteraard mét handdoek. Steeds wachtte hij zo lang mogelijk opdat hij de reclamefilmpjes niet moest ondergaan. Enkele seconden voor de start beende hij binnen. Later verliep dat moeizamer. Dat hij zich graag afzette tegen consumptie kon worden verwacht. Maar er was nog iets veel merkwaardigers. Regelmatig stapte hij na enkel minuten op. En geen enkele keer durfde ik zijn voorbeeld volgen. Veel merkwaardiger, na enkele keren wist ik dat hij gelijk had, “slechte film”. Hoe kon Robbe zo snel een accuraat oordeel vellen? Eer is maar één verklaring mogelijk, “vakmanschap”.

Recensies in De Standaard lezen was en is ook zo’n hobby. Jaren geleden las ik een merkwaardige recensie, ééntje van Marc Cloostermans. Uit de teksten van de vorige jaren van zijn hand had ik onthouden dat hij analytisch scherp kon zijn. Ik weet niet meer over welk boek hij schreef, noch wanneer. Maar één zaak herinner ik me als gisteren, hij velde zijn oordeel graag op basis van … de eerste zin. Vakmanschap?

Vorige week, schuifelend in de bibliotheek, het hoofd schuin om de titels te kunnen lezen, en vooral kijkend naar het stickertje “2020”, bovenaan op de rug. En plots zag ik “Mark Cloostermans”. Ik pulkte het boek uit de rij, bekeek de flap, zag dat het boek van dé Mark Cloostermans was. En ik las de eerste zin. 11 lijnen. Niet-citeerbaar.

Conscience, de terugkeer, een literaire misdaadroman speelt zich af in 1869, in Turnhout en nabije omgeving. Beschrijvingen, gesprekken, kwinkslagen, ironie, speelse bedenkingen, breder uitgesponnen redeneringen, kortom, je vindt het hele gamma. Korte, kernachtige zinnen wisselen met uitgesponnen beschrijvingen. Cloostermans beheerst zijn taal als geen ander.

Wat opvalt, Cloostermans munt uit in taalbeheersing. Vertalingen lezen kan uitermate boeiend zijn, vele vertalers zijn échte vakmensen, maar een originele tekst kan een verademing zijn. Raymond van het Groenewoud, wiens vader (Nico Gomez)  veel werkte als studiomuzikant, vertelt graag over het unieke voordeel van het creëren, het maken. Uniek, origineel. Lang geleden dat ik nog woorden als “gegak” en “kwansuis” gelezen.

Eén ding was jammer, ik ontleende het boek op een regenachtige, lange zomerdag. Al snel dwong ik mezelf om het boek weg te leggen. Anders was het plezier van té korte duur. Zalig boek, gewoon om ongedwongen te lezen. Zeker als je graag door een oud Kempens heidelandschap dwaalt en Turnhout een beetje kent.

http://www.houtekiet.be/boeken/p/detail/conscience-1