In de boekenrubriek maken we deze maand ruimte voor
‘ruimte’, een ruim begrip (als flauwe opener kan dit tellen). We zetten drie
verschillende invalshoeken naast elkaar. Het ene boek bepleit een begrenzing
van ruimtegebruik, het tweede wil meer natuur in onze stad zien en tot slot
staan we even stil bij een boek dat vertelt hoe het grondig kan mislopen.
Peter Lacoere, Van groei naar grens, ruimtegebruik en
bouwshift als doelstellingen van duurzaam landgebruik
‘Als ik over milieu praat, haakt men na een half uur af. Als
ik over ruimte praat, is dat maximum 10 minuten’. Een uitspraak van een
bevlogen en ervaren lokaal politicus. Ruimte is nu éénmaal een abstract
onderwerp, gepaard met veel vakjargon en gebonden door een complexe
regelgeving. Ruimtelijk planner Peter Lacoere vindt er z'n weg doorheen. Hij
slaat de brug tussen ruimte en milieu, maakt een verticale verbinding tussen
Europees tot lokaal milieubeleid, zoekt een horizontale verbinding tussen de
vele beleidsdomeinen, vergelijkt Vlaanderen met andere Europese landen en maakt
ten slotte de vertaalslag van abstract naar concreet. Verder zat hij met
diverse stakeholders aan tafel, overlegde met vele administraties en werkte mee
aan het ruimtelijk beleidsadvies. Kortom, een stapel argumenten voor een
uitgever om zijn doctoraatswerk te publiceren, ondanks de nichemarkt.
Lacoere zet de stap van de Club van Rome naar de planetaire
grenzen van Rockström en stapt mee in het donutmodel van Raworth. Omdat
klimaatverandering al ver over de planetaire grens zit, moet bij elk
landgebruik nagedacht over de klimaatimpact. Om ecologische duurzaamheid,
menselijke noden en sociale rechtvaardigheid met elkaar te verenigen, op een
beperkte landoppervlakte, is er maar één optie: 'No Net Land Take', of
ruimteneutraliteit. Dat is een ambitieus concept van ruimtelijke zelfbegrenzing,
dat enerzijds kernen versterkt en anderzijds open ruimte zoveel mogelijk open
laat. "Groeiplanning" moet zo vervangen worden door "begrensde
en beschermende planning.” Daar is duidelijk nood aan: het ruimtebeslag in
Vlaanderen ligt zes keer hoger dan het Europese gemiddelde, de fragmentatie
acht keer. Dat vloeit niet alleen voort uit de welvaartsgroei, zoals elders in
Europa, maar ligt vooral aan het te losse beleid. Lacoere eindigt knap met een
zakelijke uiteenzetting van hoe we die bouwshift kunnen realiseren. Je leest
over bevriezing van en verhandelbare ontwikkelingsrechten, beperkende
voorschriften en planologische compensatie.
Ook verpaarding, hobbylandbouw, vertuining, planschade als
verlammend instrument, en ga zo maar door, komen aan bod, telkens stevig
onderbouwd of becijferd. Het boek leest als een cursus, heeft een zeer logische
opbouw, bevat zakelijke keuzes, heldere redeneringen, stevige argumenten en
veel cijfers en figuren. Wat wil je nog meer?
https://gompel-svacina.eu/product/van-groei-naar-grens/
Nadina Galle, De natuur van onze steden
Een immotijdschrift deelde ooit een artikel onder de naam
“Plant geen boom”. Het stuk hekelde de administratieve perikelen die
overenthousiaste boomplantacties met zich kunnen meebrengen. In haar boek pleit
eco-ingenieur Nadina Galle wel voor bomen, vooral in steden. Ze is een
hoogopgeleid en sterk geëngageerde wetenschapper, die vaak in de aandacht én de
prijzen loopt. Ze bespeelt dan ook vlot alle registers, van geschreven boek tot
een uitgekiende online-presence. Ze was een uk toen haar ouders Nederland
verlieten en naar Canada trokken, waar ze in een typische voorstad opgroeide.
Het boek verscheen eerst aldaar in het Engels, maar is nu ook in het Nederlands
beschikbaar.
Als wetenschapper adoreert ze feitenkennis, en maakt deze
voor iedereen toegankelijk en raadpleegbaar. Ze praat over het ‘Internet of
Nature’: zorg voor bomen kan geïndividualiseerd worden tot op het kleinste
niveau, de relevantie van bomen kan in geld worden uitgedrukt om besluitvorming
makkelijker te maken, steden kunnen met sensoren uitgerust worden om de
ondergrondse ‘spaghetti aan nutsleidingen’ in beeld te brengen en zo gerichtere
ingrepen mogelijk te maken.
“… sta ik even stil naast het zwembad dat zijn
toevluchtsoord was tijdens de eerste natuurbrand en kijk rond. In de hoek zie
ik de opgerolde tuinslang liggen waarmee hij de as verdreef telkens wanneer hij
boven water kwam om te ademen.” Het tekent het karakter van Galle. Ze vertoeft
niet enkel achter een bureau en op het terrein; het liefst van al praat ze met
mensen. Natuurbrand bestrijden in Californië? Ze gaat op stap met de mensen die
het écht doen, ze praat, achterhaalt hun drijfveren, en schrijft het neer.
Doorheen de lijvige gesprekken geeft ze haar onderbouwde mening. Ze wijst op de
diverse risico’s van de klimaatverandering zoals branden, droogtes en
overstromingen, ze stelt dat het geen keuze is tussen stedelijke ontwikkeling
en natuur maar dat beide perfect samen kunnen, ze pleit voor stadstuinen,
groendaken en wadi’ s, kortom, ze vertelt niets nieuws, maar ze vertelt boeiend
en overtuigend, gebruikt actuele cijfers en weeft het grote en het kleine
verhaal mooi samen.
https://www.lannoo.be/nl/de-natuur-van-onze-steden
Tom Cochez en David Leloup, De vrienden van het vastgoed
“Politiekers zien promotoren graag, hoor”: een uitspraak van
Jeroen Piqueur, de flamboyante ex-baas van het vastgoedbedrijf Optima. De
vervlechting van politiek en de vastgoed is alom bekend. Op 9 oktober 2024
kopte De Standaard dat 1 op 8 burgemeesters zakelijke belangen heeft in
vastgoed: een duizelingwekkend cijfer, iets te hoog om nog over ‘toeval’ te
spreken. Maar hoe maak je die abstrace beïnvloeding zichtbaar voor iedereen?
Waar en wanneer worden grenzen overschreden? Tom Cochez en David Leloup
schreven er een boek over. Uitgever Apache legt zich toe op berichtgeving,
onafhankelijk, kritisch, getoetst, hertoetst en opnieuw getoetst, maar boeken
uitgeven is eigenlijk hun ding niet. Het contract werd dan ook met een andere
uitgever, Houtekiet, getekend, het boek lag al klaar, maar toen werd het
contract eenzijdig opgezegd. Apache gaf het ongewenste boek dan maar zelf uit,
met logistieke steun van EPO.
Het leest als een uitstekende thriller: jammer genoeg is het
zuivere non-fictie. De journalisten ontrafelen een mechanisme. Het verhaal
opent met het veelbesproken etentje in hartje van Antwerpen met Eric van der
Paal, de sterke man van Land Invest. Geleidelijk komt de volledige machine in
beeld. Intens lobbywerk geeft aanleiding tot lucratieve deals voor bepaalde
bouwbedrijven. Kort door de bocht: enkele politici beslissen, een groot bedrijf
bouwt, andere politici financieren en een ander bedrijf verkoopt. Treed binnen
in de duistere krochten van de besluitvorming, dure etentjes, dubieuze
contracten, verdachte betalingen, zelfverrijking, de immocratie, politieke
vriendendiensten, een schrijnend gebrek aan moraal. Shakespeare schreef het al: “de machthebber
heeft geen macht, de macht heeft de machthebber”. De auteurs doen veel moeite
om de lezer niet te verliezen. In het kluwen van personen, rechtspersonen,
data, plaatsen, afspraken, geldtransacties houden ze de context steeds helder
in beeld. Zo komt een systeem met twee koppen aan het licht: aan de ene kant
bakkeleien N-VA en PS voortdurend over gemeenschapsgeld, structuren en
attitudes, maar in de coulissen zijn ze frivole zakenpartners, met de Antwerpse
N-VA en de Luikse PS op kop.
https://shop.apache.be/products/de-vrienden-van-het-vastgoed
De tekst verscheen op de site van BBL op 25 oktober 2024
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/ruimte-voor-ruimte-boeken-over-slimme-steden-natuur-en-achterkamers
