Spencer Wells
Spencer Wells is geneticus en antropoloog. Een wetenschapper
in hart en nieren, die graag over de muurtjes van zijn vakgebied kijkt, precies
analyseert, een mening vormt en die graag vertelt. Bovendien kijkt hij ook
graag naar andere onderwerpen zoals moraal en ethiek. Hij brengt alles samen en
geeft de krachtlijnen voor een toekomstige samenleving.
Spencer Wells schept snel duidelijkheid. “De grootste
revolutie van de afgelopen vijftigduizend jaar menselijke geschiedenis was niet
de opkomst van internet, de industriële revolutie, … de verlichting, … de
navigatie over lange afstand, maar het moment waarop enkele mensen op
verschillende plekken ter wereld besloten te stoppen met het verzamelen van
eetbare planten, en dus ophielden onderworpen te zijn aan de grenzen die hun
waren gesteld door de natuur, en in plaats daarvan hun eigen voedsel gingen
verbouwen”. De kern van zijn betoog en meteen ook het uitgangspunt voor de
oplossing van terrorisme, pandemieën, klimaatverandering, … Deze
gedragswijziging heeft alle (technologische) innovaties mogelijk gemaakt: de
significante genetische veranderingen aan de gewassen, de domesticatie van de
dieren, de ontwikkeling van complexe irrigatiesystemen, de opkomst van de
steden en de gelaagde vormen van overheidsbestuur.
Spencer Wells is een verhalend wetenschapper. Hij is erg
belezen en laat de lezer graag kennis maken met andere wetenschappers en hun
werk. Het is markant hoe precies hij die verwijzingen in zijn eigen verhaal plaatst.
Zijn redeneringen zijn stapsgewijs en minutieus. Hij leidt je binnen in de
wereld van Pritchard, het cytochrome P-450 gencluster, fysieke kenmerken van
mannen en vrouwen in elke belangrijke historische periode, aquacultuur als
landbouwmethode, de strontium-calciumratio in botten, polyploïde planten, junk
DNA, het FOXP2-gen, … In zijn vakgebieden (genetica en antropologie) is hij erg
geloofwaardig. Hij kiest een denklijn én een vertellijn en knipt alle ballast
uit zijn verhaal. Een erudiete snotaap. Verhalend is hij sterk. Je kan bv.
lezen waarom mensen in het Neolithicum naar een tandarts gingen, hoe dat
verliep, waarom dat noodzakelijk was, wat ze dus aten en hoe ze zich gedroegen.
En dat allemaal op basis van een vondst van een kies in Mehrgarh (Pakistan). Of
je leest bv. waarom welke indianen diabetesgevoelig zijn.
Centraal in zijn redenering staat de transgenerationele
macht, de macht die je hebt als individu om, bewust of onbewust zowel je directe of indirecte nakomelingen als hun
leefomstandigheden te sturen. Maar ook de omgeving kan in dit proces sturend
zijn. Hij illustreert dit niet enkel met een verdwaald colaflesje van 60 jaar
geleden, maar ook met de effecten van sikkelcelanemie, de mogelijkheden om
embryo’s zelf te boetseren en met effecten van een vroegere klimaatverandering
op de mensheid. Juist omdat de actuele CO2-emissies nog minstens
1000 jaar effect zullen hebben op onze leefomgeving waagt hij zich aan
voorspellingen. De oplossing? Met zijn allen minder willen. Helder door zijn
eenvoud, maar moeilijk haalbaar.
Als hij een
honderdtal pagina’s uit het boek wegknipt, wordt het verhaal sterker,
geloofwaardiger, minder voor discussie vatbaar en minder kwetsbaar. Maar als
wetenschappers altijd in hun eigen loopgraaf blijven zitten, daalt de
maatschappelijke dynamiek. Kortom, een boeiend verhaal. Jammer dat Spencer
Wells wat drammerig (redden van de ondergang) overkomt als hij buiten zijn
eigen vakgebieden wandelt. Zijn ongerustheid over onze toekomst is zeer intens,
met een sprankeltje hoop. Juist dat laatste was inspirerend voor de titel.
Een uitgave van atlas contact, niet meer beschikbaar bij de
uitgever, wel bij sommige boekhandels.
https://www.goodreads.com/nl/book/show/8551926-de-akkers-van-pandora
