G. Jagers op Akkerhuis
Een klein boekje, in vlot Nederlands, een heldere gedachtelijn, en schijnbaar opmerkelijke stellingen. Het dwingt de lezer tot nadenken.
“Ecosystemen horen niet thuis in een definitie van biodiversiteit”. Meer moet dat niet zijn. Een schijnbaar onnozel zinnetje. Of moeten we toch even nadenken? Biodiversiteit is een term die velen in de mond nemen, en we lezen en horen er dan ook voortdurend over. En bij biodiversiteit denken we bv. aan een hoge verscheidenheid en kwaliteit van natuur, aan een rijkelijke en weelderige natuur, aan een ongedwongen en weinig gelimiteerde natuur, aan ecosysteemdiensten (een begrip dat je geacht wordt te gebruiken als je het nut van biodiversiteit wil staven), aan een hoog aantal ecosystemen, aan … Maar is dit juist? Gerard Jagers op Akkerhuis denkt er anders over. Hij schreef er een boek over. Het boek is het resultaat van een onderzoek betaald door de Nederlandse overheid (Ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie), uitgevoerd aan de Universiteit van Wageningen (Alterra).
Het begrip soort is een taxonomische abstractie. Alle individuen van een soort noemt Gerard Jagers op Akkerhuis een soortpopulatie. Het begrip soort en soortpopulatie sluit niet aan bij processen in ecosystemen. Processen in ecosystemen gaan over individuen, niet over een soort. Geen enkele individuele paddenstoel bijvoorbeeld is er zich bewust van dat de mens hem/haar heeft ingedeeld bij een bepaalde paddenstoelensoort. Alles wat zich afspeelt in ecosystemen, gaat om activiteiten bij/door/over/voor individuen, nooit om soorten. Zo kan een jager bijvoorbeeld een damhert schieten, maar niet de soort damhert. Dus, ecosystemen horen niet thuis in een definitie van biodiversiteit. Dat is, zeer bondig, één van de vele éénduidige redeneringen van de auteur.
Om biodiversiteit goed in beeld te brengen, worden vragen gesteld. Nut? Evolutie? Wat is leven? En nog veel meer. Nog veel leuker zijn de droge antwoorden. Intussen neemt hij je op sleeptouw met entropie, vrijheidsgraden, chaos, definities, behoeftebevrediging, ordening, complexiteitsniveaus, ordening, … om duidelijk te maken dat de bescherming van de biodiversiteit ook om het beschermen van de mensheid gaat. Een zonder twijfel zinvol onderzoek, en een boeiend boek.
De soortenstorm, het nut van biodiversiteit in evolutionair perspectief, G. Jagers op Akkerhuis, ISBN 978 90 5011 435 6, Zeist, KNNV Uitgeverij, 2012, 120 p., 14,95 euro.
https://knnvuitgeverij.nl/artikel/de-soortenstorm.html
december 2012, aangepast oktober 2019
