zondag 19 november 2023

Grensstreken, waarom grenzen liggen waar ze liggen

Milo van Bokkum





‘Er is met zorgvuldigheid een precieze lijn getrokken die bestaat uit rechte stukken van vaak een paar kilometer, zonder al te veel natuurlijke grenzen of onverwachtse voorvallen. Behalve dan in Baarle. Baarle is het onbetwiste hoogtepunt van de Nederlandse grens.’ Eén zin die Milo van Bokkum ten voeten uit tekent. Hij brengt verhalen, en het onderwerp van zijn verhalen is ‘grenzen’. Hij kuiert, niet altijd letterlijk, door een landschap, kijkt, overschouwt, overdenkt en zoekt tot hij vindt. Grenzen prikkelen zijn hersenen en dwingen hem te zoeken. In zijn zoektocht om grenzen te begrijpen, duikelt hij uiteraard ook in tal van archieven. Daarna schrijft hij met gevoel voor humor. Hij praat bijvoorbeeld over liniaalgrenzen en het taartcontinent. Zo legt hij uit dat Leo von Caprivi verantwoordelijk is voor ‘een van de grootste geopolitieke blunders van de negentiende eeuw’. De Caprivistrook is ‘een soort kaarsrechte voelspriet uit een verder vrij eenvormige staat, een vrij doorzichtige poging van de Duitsers om zich toegang te verschaffen tot de Zambezirivier’. Hij heeft een passie voor taal en curiosa. Wat te denken van de verwijzing van A.F. Th. Van der Heijden die schrijft: ‘De Krim hangt onder Oekraïne als een rietenbakje onder een heteluchtballon’? Hij schrijft met evenveel passie over geldtransporten naar Mittelberg (Oostenrijk) en bankdirecteur Fritz, de Himalaya, de Byzantijnen, Garibaldi, Ottomanen, Servië en Kroatië. Er staan uiteraard tal van kaarten in het boek, ook historische, maar ze zijn vooral illustratief. Voor van Bokkum is woord belangrijker dan beeld. Zijn verhaal over Baarle is een fietstocht naar het beroemde dorp meer dan waard. 

https://www.vanoorschot.nl/oorshop/grensstreken/

De tekst verscheen op 17 november 2023 op de site van BBL.

https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/4-boeken-die-grenzen-verleggen