Tijs Goldschmidt
De wolf spreekt al eeuwenlang tot de literaire verbeelding. Was het polariserende dier eigenlijk altijd al een metafoor voor onszelf? De Vlaamse wolf was niet altijd zo mediageniek. Ten tijde van de Franse annexatie beloofde de Code Napoléon (het Franse burgerlijke wetboek) een vergoeding (‘beloning’) aan ieder die een wolvenkop bezorgde aan het gemeentebestuur. Naar verluidt verscheen er enkele jaren later een aanvulling, exclusief voor België: ‘Verboden om wolven te kweken’. Ook toen was er geen gebrek aan creativiteit en opportunisme. De laatste jaren duiken er terug wolven op in Vlaanderen. Ze vinden een geschikte biotoop, maar ervaren later noodgedwongen dat hun ‘betovergrootouders’ niets verteld hebben over het verkeer. Wellicht hadden ze het te druk met geitjes tellen of roodkapjes oppeuzelen.
Wolven hebben een inspirerend roedelgedrag. Blijkbaar
brengen vele Belgische atleten en hun coaches nogal wat tijd door in de
dierentuin op zoek naar een naam voor hun team. Na ‘The Wolfpack’ (het
wielerteam van Patrick Lefevere, 'The Godfather') zijn er nu ook ‘Red Wolves’,
het Belgische handbalteam voor mannen. De samenwerking van een wolvengroep
trekt duidelijk aan, die verhoogt de efficiëntie en vooral de effectiviteit. De
wolf inspireert ook de culture wereld, gaande van sprookjes en legendes tot
romans. Het mediagenieke karakter inspireerde Cees van Kempen voor het maken
van een film en een boek. Knap om zo’n schuw dier zo mooi in beeld te brengen.
In deze rubriek kwamen al ‘wolvenboeken’ aan bod, nl. ‘Ooit waren er wolven’
van Charlotte McConaghy’ en ‘Het wolvenboek’ van Pieter Feller en Louize
Perdieus.
Goldschmidt is opgeleid gedragsbioloog en adept van Niko
‘projecteer geen menselijke gevoelens op dieren’ Tinbergen. Hij is een groot
bewonderaar van Darwin, reisde de halve wereld rond, heeft een sterke interesse
in tribale gemeenschappen, en vooral, hij heeft een eigen, soms controversiële,
mening (‘exoten doen niet veel kwaad’). Goldschmidt kijkt graag naar de wereld
om zich heen en fileert het gedrag van mensen, inclusief zichzelf (‘ik had me
niet gedragen als een goed afgerichte Tinbergenetholoog’). Hij zet zijn
‘biologenbril’ op en verwijst graag naar de vele boeken en onderzoeken die hij
gelezen of nauwgezet geanalyseerd heeft.
Het boek bevat veel essays die eerder gepubliceerd werden in
NRC Handelsblad, meestal in een geactualiseerde versie. Sommige gaan over
wolven, waarin hij onder meer één van zijn stokpaardjes boven haalt, namelijk
het vergelijken van de dierenwereld, in dit geval een wolvenroedel, met de
christelijke cultuur. Hij schuwt geen enkel onderwerp en schrijft onder meer
over de zelfverzekerdheid van het antropocentrisme, de kolonisatie, kunst,
kleding (Van Beirendonck en de Papoea’s) en de registratie van asielzoekers. In
zijn essay over de geschiedenis van de intelligentiemeting beschrijft hij
haarfijn hoe onderzoekers raciale verschillen baseerden op het vullen van lege
schedels (hilarisch én onthutsend pijnlijk). In zijn essay over de
digitalisatie in de Koninklijke Bibliotheek gaat hij voor de Darwinbril en
gebruikt begrippen als ‘kennisverwervend proces’, ‘culturele selectie’,
‘culturele diversiteit’, ‘genetische transmissie’ om het denkpatroon te ontwarren.
Niet verwonderlijk dat als je beschikt over een vlotte pen en heldere,
onderbouwde analyses neerschrijft dat je in de prijzen valt. Hij kreeg
inmiddels de PC Hooft-prijs voor zijn hele oeuvre.
https://singeluitgeverijen.nl/athenaeum/boek/wolven-op-het-ruiterpad/
Verschenen op de site van BBL op 29 maart 2023
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/een-roedel-van-wolvenboeken
