Nicolas Truong
“Mijn collega’s die echte sociologen zijn, waren het nooit
met me eens", een uitspraak van de in oktober 2022 overleden Bruno Latour,
in gesprek met Nicolas Truong. Hij verwijst hier naar een ‘collectief project’,
mensen om je heen verzamelen, iets wat hem altijd boeide. In het project
pleitte Latour ervoor verbindingen te maken tussen zaken die weinig gemeen
lijken te hebben, zoals bijvoorbeeld microben, rivieren, het parlement en
rechtspersoonlijkheid voor natuur. Juist hier schuilt de kracht van Latour; mensen
samenbrengen en verbindingen maken tussen de natuur- en sociale wetenschappen.
Belangrijk voordeel van het boek is dat je niet zelf alle gedachten van Latour
moet doorgronden; Truong heeft dat al voor je gedaan, verder bouwend op een
film die hij eerder over Latour maakte. Latour heeft velen geïnspireerd. Hij
heeft er bewust (uiteraard, het blijft een filosoof) voor gekozen om zijn
gedachten zo goed mogelijk te verspreiden. Hij grossierde in eredoctoraten, die
ongetwijfeld zijn invloed versterkten. Er zijn vandaag weinig filosofen die een
boek schrijven zonder naar Latour te verwijzen.
Het boek heeft een lang voorwoord en twaalf onderwerpen. Het
is de neerslag van een aantal interviews die Truong afnam van Latour in 2021;
achteraf bekeken is het zijn ‘intellectueel testament’. De rijpere Latour deed
zijn ideeën minder gecompliceerd uit de doeken, dan hij dat oorspronkelijk
deed. Inhoudelijk wordt er, uiteraard, stilgestaan bij zijn ideeën over Gaia en
James Lovelock, de bewoonbaarheid van de planeet, de onderlinge afhankelijkheid
van alle wezens, zijn eeuwige zoektocht, het voortdurend verzamelen van mensen
om zich heen, de noodzaak om af te stappen van de idee dat alles wat
wetenschappers zeggen per definitie wetenschappelijk is, de wereld van het virus,
…
Helemaal achteraan vraagt Truong aan Latour wat hij als
boodschap meegeeft aan zijn kleinkinderen, waarvan Lilo er eentje is. “Het is
niet de taak van een grootvader, noch van een filosoof om onheilsprofeet te
zijn. Het wordt zwaar gedurende twintig
jaar, maar ik vermoed dat men in de daaropvolgende twintig jaar een manier
heeft gevonden om de draad van het beschavingsproces, dat onderbroken werd in
de periode waarin we nu zitten, weer op te pakken. En als ik me voorstel dat ik
Lilo over veertig jaar terugzie, dan blikken we op dat moment samen
‘historisch’ terug op die periode van ontkenning, onwetendheid en onbegrip van
de ecologische situatie waarin we ondergedompeld zaten gedurende de tijd die ik
de moderne parenthese noem. We zullen samen naar die periode kijken als iets
vreemds, zoals je vandaag kijkt naar de dertiende-eeuwse rooms-katholieke kerk,
gedomineerd door pauselijke macht, een volkomen vreemde verschijningsvorm die
toen heel belangrijk was en waardoor indertijd prachtige dingen werden gemaakt,
maar die nu ontegenzeggelijk is afgelopen. Dat is het allerbeste wat ik Lilo
kan toewensen.”
Een boek waarvoor je je tijd moet nemen.
https://octavopublicaties.nl/boeken/de-aarde-bewonen-1
Verschenen op de site van BBL op 30 augustus 2024
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/mens-natuur-mens-5-natuurlijke-boekentips
