Joël Broekaert
Is het juist en volledig? Werd al het bronnenmateriaal
nauwgezet gecontroleerd, liefst tweemaal? Werd de tekst voorgelegd aan een
extern team van experten? Allemaal irrelevante vragen als je een boeiend
haardvuurverhaal vertelt, want dat is de kern van het boek van Joël Broekaert,
geloofwaardige verhalen vertellen. Hij legt de lat hoog, de geschiedenis van de
wereld vertellen. Zijn verhalenkapstok zijn bonen. De invalshoek is niet nieuw,
Sally Coulthard vertelde een kleine geschiedenis van de wereld in een boek van
iets meer dan 300 pagina’s en gebruikte daarvoor schapen als verhaalkapstok.
Joël Broekaert vertelt alles op iets meer dan 100 pagina’s aan de hand van
bonen, of toch bijna.
Het leukste aan het boek is zonder meer de toonaard. Het is
laconiek, speels, soms wat uitdagend. Aangenaam om lezen als je onderuit in je
zetel bent gezakt, of inderdaad een haardvuurverhaal beluistert. Hij neemt je
mee naar de Vruchtbare Sikkel, vertelt over het Pythagorische (tuin)bonenverbod
en legt met plezier uit wat een ‘patatje oorlog’ — een frietje met mayonaise en
satésaus, al of niet met gesnipperde rauwe uitjes — is en hoe het ontstond.
Daarvoor belandt hij bij de pinda en de aardnoot, de Verenigde Oostindische
Compagnie, het platbranden van plantages, het malen van pinda’s, Chinese
restaurants, om dan in het volgende hoofdstuk te belanden bij de koffieboon en
de slavenhandel, koffiehuizen, seks, natuurwetten en de Verlichting. Verhalende
anekdotiek, wippend op een springveer, hinkstapspringend in tijd en ruimte,
zoiets is het ongeveer.
De wereldgeschiedenis leent er zich ook toe, want cultuur is
nooit statisch en je merkt dat doorheen de geschiedenis voortdurend culturele
toe-eigening plaatsvindt. Als voorbeeld vertelt hij over hummus en de strijd
tussen Syriërs, Libanezen en Israëliërs. Bovenal zijn het aangename
haardvuurverhalen, én hij geeft tussendoor ook een stevige boodschap mee. Want
er zijn nu eenmaal zaken waren we niet om heen kunnen, een boon haalt stikstof
uit de lucht, is dus een uitstekende bodemverbeteraar en onmisbare schakel in
alle systemen van wisselteelten en heeft een enorm aanpassingsvermogen. Omdat
arme mensen geen geld hebben voor vlees, is het hun eiwitbron bij uitstek.
Volgens Broekaert formuleerde Umberto Eco dit schitterend: “bonen hebben de
wereld gered”.
https://www.atlascontact.nl/boek/de-wereldgeschiedenis-in-twaalf-bonen/
De tekst verscheen op de site van BBL op 25 maart 2024
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/vier-duurzame-boerenboeken
