Andrea Wulf
Rebelse genieën, de eerste romantici en de uitvinding van
het ik - Andrea Wulf
Met haar boek over Alexander von Humboldt bewees Andrea Wulf
dat ze zonder meer een uitstekend verhaler is. Met ‘Rebelse genieën’ doet ze er
nog een schepje bovenop, een boek dat men graag in het hokje ‘historische
roman’ duwt. Het verhaal speelt zich af in Jena, een kleine Duitse
universiteitsstad. Inhoudelijk zijn er drie lagen. Er is het dagelijkse leven
van een tiental vrienden in een kleine stad. Wonen en werken zijn vervlochten,
je kuiert mee door de straten, je schuift aan voor de koffie of een maaltijd.
De tweede laag zijn de stapel historische feiten, de revolutie in Frankrijk en
de strijd met Duitsland, een hoog aantal stadsstaten, en grenzen die onder druk
staan (Pruisen, Habsburg, …). Het derde is de inhoud, de vele pittige
gedachtewisselingen tussen de hoofdrolspelers die ze samenvat als ‘de
uitvinding van het ik’. Om Wulf te citeren: “Maar wanneer we naar het prille
begin van de Romantiek kijken, blijkt het veel complexer, tegenstrijdiger en
gelaagder te zijn”.
Kunst, religie, filosofie, wetenschap, poëzie, romans, theater, vertalingen, verhandelingen, essays, wetenschappelijke experimenten, …, alles komt aan bod. Eén van de voordelen voor Wulf is dat de hoofdrolspelers niet enkel graag praten en discussiëren, maar ook hun ideeën neerschrijven. De vele bewaarde brieven waren voor haar een goudmijn. Uit de officiële publicaties haalt ze informatie over de verschuiving van het onbewuste naar het bewuste ik, uit de brieven en persoonlijke aantekeningen haalt ze voldoende informatie om bij voorbeeld haarfijn een mariage à quatre uit te leggen.
Net zoals altijd en overal is er in een groep mensen een bepaalde dynamiek, en meestal was die aanstekelijk. Wulf praat bij voorbeeld over ‘een filosofenschool’ of, nog mooier, over het ‘symfilosoferen’. De groep, én alle individuen, besefte dat ze samen hun maatschappelijke verwachtingen konden afwerpen en dat hun ik en hun filosofie de wereld kon veranderen. Als de spanningen wat té intens werden, dan begon diplomaat Goethe te kuieren.
Wulf slaagt er meesterlijk in om een berg feiten en nuances
te duiden. Na het lezen van de inleiding (haar levensloop) is één ding helder,
Andrea Wulf is een rebels genie.
Rebelse
genieën - Atlas Contact
Verscheen op de site van BBL op 4 augustus 2023 Met deze boeken komt deze zomer alles goed | Bond Beter Leefmilieu
