maandag 17 november 2025

De brandende aarde, hoe de mens de aarde veranderde

 Sunil Amrith




‘Als we de hoge berg vragen om zijn hoofd te buigen, moet die dat doen! Als we de rivier vragen om te wijken, moet die dat doen’, een legendarische uitspraak van Mao Zedong (1958), kort nadat hij zijn ‘Grote Sprong Voorwaarts’ had aangekondigd. Het is volgens Sunil Amrith een van meest treffende uitspraken die de attitude van de mens ten opzichte van zijn omgeving duidt. Zijn wetenschappelijke vraag is: ‘Hoe is het mogelijk dat een kleine minderheid is gaan geloven in de illusie van het heer en meester zijn?’

Als je opgewekt wil worden (of blijven!), lees je beter een ander boek. Als je inzicht wil, is het aanrader. Enige volhardendheid als lezer is een niet te versmaden voordeel. Sunil Amrith gebruikt één spijker en daar slaat hij op, onophoudelijk. De mens vernietigt zijn omgeving, vooral door het gebruik van fossiele energie. Dat is zijn ene spijker, en op die spijker slaat hij. Hij stapelt feiten en biedt context. Hij gebruikt graag een beladen taal, ratelend, de ene moker na de andere, feit gestapeld op feit. Gelukkig adoreert hij Braudel en brengt hij alle feiten mooi samen en laat de lezer (ook) naar de mechanismen kijken. Hij schrijft over vernietiging, hebzucht, uitmoorden, terrorisme, genocide, ecocide, biocide, terracide, … Zijn verhaal omvat op hoofdlijn de laatste 800 jaar, met vooral aandacht voor de laatste 100 jaar. De rode lijn in zijn boek is de wijze waarop fossiele brandstoffen de wereld vernietigen.

Sunil Amrith is historicus en doceert aan de School of Environment aan Yale. Hij voegt bijna 100 pagina’s toe met noten, illustratieverantwoording en een gedetailleerd register. Hij groeide op in Singapore wat er wellicht toe bijdraagt dat hij ruimer kijkt dan enkel Europa en Noord-Amerika, een erg te appreciëren voordeel. Als hij het bijvoorbeeld heeft over de Hoge Aswandam (Egypte), praat hij ook over de Tungabhadradam, de Bhakradam en de Hirakuddam (alle drie in India). Hij heeft stapels wetenschappelijke literatuur doorworsteld en citeert graag uit films en boeken. Hij laat je meelezen en meekijken naar Arendt, Ghandi, Ehrlich, Carson, Saro Wiwa, Chico Mendez en ga maar door. Zijn belangrijkste les? “Er kan geen onderscheid meer zijn tussen de crisis waar het leven op aarde zich in bevindt en onze zorgen om gerechtigheid en vrijheid.” En wat waren de woorden die in Greta Thunbergs mond werden gelegd nadat ze met een hulpkonvooi naar Gaza reisde, werd opgepakt en vrijgelaten? “Alles hangt met elkaar samen. Er is bijna niets dat zo schadelijk is voor het klimaat als oorlog en ecocide", verduidelijkt ze. "Ik ben een klimaatactivist omdat ik geef om mensen en om het welzijn van de planeet. Duurzaamheid gaat hand in hand met gelijkheid, vrijheid en rechtvaardigheid.”

https://www.singeluitgeverijen.nl/athenaeum/boek/de-brandende-aarde/

De tekst verscheen op de site van BBL op 16/11/2025, https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/halfvol-en-halfleeg-twee-klimaatboeken-over-de-toekomst-van-onze-planeet