Minder is meer, hoe degrowth de wereld zal redden
Jason Hickel,
“Hickel hekelt het kapitalisme”, zou de gemakkelijkste
openingszin zijn. Intussen wordt hij hier en daar weggezet als
“degrowth-goeroe”. Het oude trucje: geef iemand een etiket en zet de persoon in
een hokje. Hickel is een economisch antropoloog. Hij schrijft over feiten en
zet daarna naadloos de stap naar emotaal. Hij legt uit waar het misloopt met
ons maatschappelijk systeem: dwangmatige, zinloze groei. Voor die groei moet
alles wijken. Hickel gaat terug naar het begin, de start van het kapitalisme.
Hij belicht niet enkel het louter economisch proces (hij gaat onder meer in op
armoede, kolonisatie, onteigening, …) maar bespreekt ook de maatschappelijke en
intellectuele aspecten. Kapitalisme kon enkel zo snel ontwikkelen als het
animisme van tafel werd geveegd. Hij legt uit welke rol onder meer Francis
Bacon en René Descartes speelden door het beïnvloeden en oriënteren van het
waardepatroon. De onteigeningen leidden tot boerenopstanden, en Bacon zag
wetenschap als wapen tegen de natuur, net zoals marteling tegen de
boerenopstanden. Descartes benadrukte de rol van de delen en niet van het
geheel en herleidde levende dieren tot objecten. Ze speelden een rol in een proces
waarbij land eigendom werd, levende wezens dingen werden en ecosystemen grondstoffen werden.
Wat Hickel onderscheidt, is de manier waarop hij het schrijft. Hij zuigt je stapsgewijs in zijn gedachtewereld. Inhoudelijk gaat hij uiteraard in op de rol van energie in de escalerende groei, maar ook op de onophoudelijke materialenstroom. Juist door die koppeling kan hij makkelijk het sprookje van “groene groei” en “circulaire groei” doorprikken. Hij geeft aan hoe het anders kan, en dat is doodeenvoudig. “Minder is meer” is een schitterende titel. Inhoudelijk sterk, maar ook stevig. Best lezen vóór je je wijnfles opentrekt aan de feestdis.
https://www.epo.be/nl/politiek-economie/4822-minder-is-meer-9789462672819.html
De tekst verscheen op de site van BBL op 26 november 2021.
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/bbls-boekentips-voor-een-beter-eindejaar
