Esther van Gelder en Norbert Peeters (red.)
Het ziet er uit als een boek, maar het is een object voor
verzamelaars en liefhebbers. De directeur van de Nederlandse Nationale
Bibliotheek noemt het ‘een topstuk’. Het verhaal leest als een sprookje. Het
begon in 1800, een poos geleden dus. Jan Christiaan schreef het eerste deel van
alle planten in Nederland. In 1934 verscheen het laatste, zonder twijfel ‘later
dan gepland’. Dit boek is een heruitgave. Er werd samengewerkt met de Nationale
Bibliotheek, diverse kennisinstellingen en heel wat groepen van plantenkenners
en –liefhebbers. Het maken van zo’n heruitgave vraagt steeds tal van keuzen,
zeker gezien het origineel zo’n lange levensloop had en verscheen in 28 delen.
In de heruitgave staan 2140 afbeeldingen. Ze worden historisch nauwgezet in beeld
gebracht en nauwgezet opnieuw onderzocht. Het resultaat is weergaloos.
Er werden 100 planten gekozen die op ware grootte en met
originele beschrijving worden weergegeven. 65 krijgen een actueel essay van een
expert. De originele beschrijvingen gaan over de geslachtskenmerken, de
groeiplaatsen, de kracht en het geneeskundige en het huishoudelijke gebruik.
Leuk is ook om zien dat de productieperiode van de Flora Batava zo lang was dat
de spelling wijzigde. Je leest dat de naam van het madeliefje vroeger Kleine
Maagdelief was, en dat de plant die vroeger Malva rotundifolia, rondbladige
Malowe, werd genoemd, vandaag door het leven gaat als Malva neglecta, klein
kaasjeskruid. De inhoud van de essays is erg uiteenlopend, nu eens is
historisch, dan weer verhalend over een kinderlijke fascinatie, nut en waarde,
de verspreiding van de plant, de rechten van de natuur, taalkundige
sfeerschepping of hoe je botanische illustraties maakt en wat de verschillen
met de werkelijkheid zijn. Hans Van Dijck, een curiositeit als Vlaming tussen
de Nederlanders, brengt een ode aan de pinksterbloem en legt, hoe kan het ook
anders, een link naar een vlinder, het oranjetipje.
Dit is een echt kijkboek, aangevuld met 100 essays, dat een
bibplaats verdient naast ‘Nederlandsche vogelen’ van Nozeman en Sepp dat een
tiental jaar geleden op een gelijkaardige manier werd gemaakt. Best voorzichtig
zijn bij de aankoop: het weegt om en bij de vier kilogram.
https://www.lannoo.be/nl/flora-batava-1800-1934
Deze tekst verscheen op de site van BBL op 6 december 2023
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/de-ultieme-kadokeslijst-voor-de-natuurminnende-lezer
