Charles Ferdinand Ramuz
‘Schoonheid op aarde’ zou best een BBL-slogan kunnen zijn.
Even helpen, in de wet van 29 maart 1962, ‘houdende organisatie van de
ruimtelijke ordening en van de stedenbouw’ stond in het eerste artikel dat het
doel was ’s lands natuurschoon ongeschonden te bewaren. Hoewel de wet inmiddels
verleden tijd is, is ‘schoonheid op aarde’ een mooie boodschap, en ook de titel
van een boek. Merkwaardig, het is een al wat ouder boek, gepubliceerd in 1927
met als titel ‘La Beauté sur la terre’, en recent vertaald in het Nederlands
(2022). De auteur, Charles Ferdinand Ramuz (1878 -1947) was een Zwitser, en
schreef in het Frans. Hij schreef een twintigtal werken waarvan ‘Schoonheid op
aarde’ en het een jaar eerder gepubliceerde ‘De grote angst in de bergen’ de
meeste aandacht kregen.
Het verhaal is eenvoudig, een mooi en jong (19) Cubaans
meisje, Juliette, belandt noodgedwongen bij haar oom Milliquet, cafébaas in een
dorpje aan een Zwitsers bergmeer. Ongewild heeft ze het effect van een
splinterbom in de besloten dorpsgemeenschap. Als ze na enkele maanden, aan het
einde van de zomer, verdwijnt met een Italiaanse muzikant, een bultenaar, zijn
vele sluimerende intriges als een vulkaan opengespat. Zoals Ramuz zelf schreef:
“een simpel verhaal dat magistraal wordt gepresenteerd”. Sublieme eenvoud,
zalige beschrijvingen van de omgeving, aanlokkelijke beelden van het dorp en de
gemeenschap, eenvoudige gebeurtenissen. Vele stukken tekst zijn zo mooi dat je
het gevoel hebt dat je poëzie leest. Ramuz is uitermate beheerst, schept sfeer
en is erg suggestief. Hij slaagt er dikwijls in om feiten te laten aanvoelen
zonder ze expliciet te beschrijven. Gelukkig werd het boek uit het stof gehaald
en kan de lezer genieten van zijn uitmuntende taalbeheersing. Een voorbeeld:
“…probeerde zich die onbegrensde ruimte daarginds voor te stellen, die andere
wateren die eindeloos waren, kaarsrecht afgeknipt langs de hemelrand als met
een schaar in blauw zeildoek”. Er volgen er nog vele!
Ramuz doorprikt ook de idylle van het bergdorp aan het meer.
Onder al het fraais schuilt een harde werkelijkheid. Zouden de vele
herschrijvers van de eerste wet op de stedenbouw Ramuz gelezen hebben?
https://www.vanoorschot.nl/oorshop/schoonheid-op-aarde/
Deze tekst verscheen op de site van BBL op 6 december 2023
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/de-ultieme-kadokeslijst-voor-de-natuurminnende-lezer
