De geknipte leidraad bij de keuze van je tuinboek(en)
Op de site van BBL verscheen op 26/5/2021 de inleiding én verwijzing naar deze tekst.
https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/een-kleine-biologische-moestuin-arthur-mott
In de boekenrubriek van BBL werd gekozen voor het boek “een kleine
biologische moestuin” van Arthur Motté en uitgegeven door KNNV. Een moeilijke
keuze. Inhoud, passie en ontwapenende eenvoud. En toch waren er heel veel
andere keuzes mogelijk. Een leidraad door het Nederlandstalige tuinboekenlandschap.
Als je boeken met de nieuwsberichten van afgelopen jaar
vergelijkt, valt op dat er het afgelopen jaar een opvallende gelijkenis was
tussen de nieuwsberichten en boeken. Je kan van beide drie soorten onderscheiden.
Nieuwberichten: corona, sport en weer; boeken: koken, tuin en andere. En zoals
steeds zijn grenzen voor discussie vatbaar en zijn er grensgevallen. Of nog, de
verborgen criteria van de zoekmachines sturen je soms kompasloos een woestijn
in. Surf naar een grote Nederlandse webwinkel en voeg de woorden “boek” en
“tuin” in, en je krijgt …31 504 resultaten. Als je alle tuinboeken gelezen hebt
die in mijn blog staan, heb je er nog steeds meer dan 31 480 door te nemen. Er
zijn dus zonder twijfel eenvoudiger opdrachten dan het kiezen van het ultieme tuinboek
dat iedereen verkiest. Voor een selectie van een tiental recentere tuinboeken,
kan je op de blog terecht, aangevuld met enkele oudere boeken. Wat zoek je?
Bomen, bloemen, fruit, groenten, werk, een kalender, eten, een ontwerp, kunst,
de onderwereld, vogels, kippen, boomhutten, tuinontwerpers, tuinaannemers,
plantenkwekerijen, … En is je tuin groen, smaakvol, geheim, inspirerend, gemakkelijk,
klein, vergeten, barstensvol, hapklaar, ecologisch, biodynamisch, jungle, …Voor
het duurste tuinboek mag je meer dan 500 euro neertellen. Alles begint dus bij
jezelf, hoe je het woord “tuin” invult en wat je wil weten. Enkele wegwijzers
doorheen het tuinboekenlandschap.
Wat het meest opvalt, is dat bijna geen enkele auteur
aandacht besteedt aan het woord “tuin”. Blijkbaar weet iedereen wat dit is, net
alsof het deel uitmaakt van de eindtermen van het kleuteronderwijs. Loethe
Olthuis stelt in haar boek “duurzaam handboek voor de luie tuinier”, verwijzend
naar een enquête van het Algemeen Dagblad, dat meer dan 75 % van de
Nederlanders een tuin heeft. Meer dan driekwart ??? 70% er van is betegeld of verhard. Is het dan
nog een tuin, en wat is dit nu precies? Eén van de weinigen die het woord “tuin”omschrijft,
is Dennis Moet in zijn boek “ontsloten tuin”. Juist omdat er zo weinig aandacht
aan wordt besteed, blijf ik er even bij stilstaan en citeer een volledig
tekstblok uit zijn boek.
“Tuinen en tuinieren
We laten de wilde natuur achter ons en richten ons op het
fenomeen tuin in de vorm van beteugelde of verrijkte natuur. Tuinieren is het
naar eigen inzicht op een afgeperkt stukje grond vormgeven van een groene
werkelijkheid: koestergroen. Een sierlijk verbond met de natuur dat de
tijdgeest, smaak en ijver van de maker weerspiegelt. Het verschil tussen
tuinstijlen, van formeel en barok tot naturalistisch en wild, heeft alles te
maken met de mate van ingrijpen, plantenkeuze en de ecologie in de tuin. De
tuin en tuinier ademen samen, beide rijpen met de jaren. ‘Wie een tuin plant,
plant geluk’ is een wijze, oude Chinese spreuk. Een tuin is nooit af, nooit
hetzelfde en de tuinman of –vrouw heeft zeker niet alles in de hand. Daarin
ligt juist ook de bekoring. Tuinieren leert ons om te gaan met de tijd en de
ritmiek van het leven zelf. We ervaren de natuurlijke cycli door veranderingen
gedurende de dag en opeenvolgende seizoenen. Tuinbeheer is continu verzorgen,
loslaten, bijsturen en restaureren van het gewenste beeld en de totaalervaring
van de tuin. Het kweekt bij de tuinier geduld en een gevoel voor harmonie en de
schoonheid van imperfectie.”
Dennis Moet spreekt dus niet over de oppervlakte, de
arbeidstijd, groente en/of fruit, de traditie, de overlevering, de … Een
éénduidige, algemeen aanvaarde definitie van “tuin”, en als het gevolg daarvan
van de definitie van “tuinboek” lag niet binnen handbereik. Intuïtie, ervaring
en het aanbod van uitgeverijen bepalen dus of we een boek als “tuinboek”
benoemen of niet.
Tuinboeken zijn vervelend. Het eerste wat ze zo lastig
maakt, is het succes. De schrijver is altijd succesvol. Sporadisch loopt er
iets mis. Gelukkig wordt dan ook gemeld wat je best doet om je fout of gril van
de natuur recht te trekken. Als je dus geïnformeerd wordt over een gebrek aan
resultaten of een ongewenst resultaat, dan is het in de tekst. Zelden vind je
er foto’s van. Van één ding ben je dan zeker, de schrijver beseft dat een beeld
meer indringend is dan tekst.
Er zijn heel veel verschillende uitgeverijen die heel veel
boeken van heel veel verschillende auteurs op de markt brengen, alle met één
doel, vermarkten. In het oog springen is dus het meest cruciale. Een coverfoto
is één, een ronkende titel is iets anders. De copywriters schakelen een
versnelling hoger en je komt terecht bij worden als “jungle” of “guerrilla”.
Wat gebruik je voor een overvolle kamer? “urban jungle”.
De foto’s in tuinboeken zijn dikwijls misleidend (of
idealiserend). Een border staat steeds barstensvol bloemen, de kleuren spatten
er van af, je ruikt bijna de bloemen als je naar de foto’s kijkt. Zelfs als je
een ordentelijk resultaat behaalt, zelden behaal je de sprankelende resultaten
die fotografen laten zien. Mooi dat je weet wat haalbaar is, jammer dat als je
dat moeizaam haalbare resultaat na enkele pogingen niet bereikt, dat je dan
afhaakt. Ook opvallend, sommige uitgevers brengen hetzelfde tuinboek in diverse
vertalingen op de markt in diverse Europese landen. Namen van groenten kunnen
makkelijk worden vertaald, maar in de Franse wijnwereld is het begrip “terroir”
terecht heilig. Een groente die pakweg in Polen makkelijk te kweken is, is dat
niet noodzakelijk ook in Vlaanderen en Nederland. De vertaling van de groentenaam
wekt de indruk dat het boek ook hier makkelijk bruikbaar is, maar dat is niet
steeds zo.
Moet een tuinboek recent zijn? Het is aangenaam om een
nieuw(er) boek vast te pakken. De vormgeving is actueel en dat geeft een
comfortabel gevoel. Bovendien gaan we er steeds vanuit dat “de meest recente
wetenschappelijke inzichten” in het boek meespelen. Maar aan de andere kant, er
speelt ook traditie. Kijk bijvoorbeeld naar de oude(re) Engelse tuinen met hun
riant ogende bloemenborders. Bovendien speelt zeker bij tuinboeken waarbij de
relatie met voedsel (groenten & fruit) wordt gelegd dat jarenlange ervaring
zowel in productie, maar zeker bij bewaartechnieken een belangrijke rol speelt.
Een andere trend die ook speelt, is het kijken naar de natuur en vanuit de
natuur naar je tuin kijken. Het resultaat zijn dan tuinboeken van
tuinspecialisten die van (ver)wilde(rde) natuur houden, tuinboeken van
specialisten in natuur- en bosbehoud, en tuinboeken uitgegeven door
natuurverenigingen.
Een overzicht van de
tuinboeken die recent op mijn blog verschenen
Hoe functioneert een tuin?
Kijk je best elke avond naar de weervoorspelling? Vele overpeinzingen
vind je in het boek “de tuin”.
Eén nadeel, je kan er niet mee aan de slag. Zoek je gestapelde kennis in
tuinbijbels, boeken waar je alles vindt over tuinieren? Twee mogelijkheden,
ofwel klop je aan bij VELT
of bij KNNV.
Als je een overzicht zoekt van alle bloemen, geschikt volgens kleur, dan kan je
terecht bij Kosmos.
Samen goed voor ongeveer 1500 bladzijden. Eens gelezen, wist of weet je alles,
kan je opnieuw beginnen lezen, ofwel, uit je zetel en begin eraan.
Als je een busreis wil maken kan je, als BV althans,
aankloppen bij Wim Lybaert.
Je mag wel niet kieskeurig zijn qua bestemming. Wil je van alles te weten komen
over zijn tuin? Zelfde adres. In beide gevallen is de hoofdlijn dezelfde, Wim
laat je meegenieten van zijn onuitputtelijk enthousiasme. Zoek je meer informatie over hoe gelauwerde
sterrenchefs je verwennen, dan kan je terecht bij Lannoo. De
idee is dat wat zij doen, kan je ook.
Hét argument dat velen gebruiken om geen groenten of fruit
te kweken, is plaatsgebrek, gevolgd door geen tijd. Voor beide zijn er
oplossing. Als je je moet behelpen met een terras of een hoekje naast je kleine
gazon biedt Velt biedt raad, telen in
potten op het balkon. Er zijn vele tuinboeken die een strikte
kalender volgen, zoals het boek van Wim Lybaert.
Arthur Motté kiest voor een kleine moestuin (15 m2) en schikt de activiteiten per
seizoen.
Ben je geboeid door bloemen en kleuren en wil je zelf
bloemborders aanleggen, dan is het boek “planten
combineren” een aanrader, en hou je best de encyclopedie
van Kosmos binnen handbereik. Als je met bloemen graag naar de
wereldtop kijkt, dan zijn de boeken van Piet Oudolf
inspirerend. Voor bomen kan je aankloppen bij Martin
Hermy.
Wil je een klimaatvriendelijke
tuin of een duurzame
tuin? Ook dat kan. Beide boeken hebben één groot voordeel, heel
praktisch en voor iedereen haalbaar.
Lees je graag verhalen van anderen over de eenvoud en het genot van een tuin, wil je je laten betoveren door schoonheid en vooral over het waarom mensen zo geïntrigeerd zijn door een tuin dan is het boek “de ontsloten tuin” een absolute aanrader. Droom je graag, dan is gardens of eden aangenaam.
Op mijn blog vind je nog andere tuinboeken, over kinderen,
over boomhutten, …
Een lijst van
tuinboeken
Tuinplanten encyclopedie op kleur, met meer dan 2 500 afgebeelde planten
Modeste Herwig
2021 (2012), 480 pagina’s, Kosmos, 46,99
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/tuinplanten-encyclopedie-op-kleur.html
https://www.kosmosuitgevers.nl/boek/tuinplantenencyclopedie-op-kleur/
De ontsloten tuin, over lusthoven, tuintovenaars en bloementaal
Dennis Moet
2020, 176 pagina’s, Blauwdruk, 21,50 euro
https://www.uitgeverijblauwdruk.nl/deontslotentuin/
Zakboek voor de klimaattuin, koele oases voor hete zomers
Marc verachtert & Bart Verhelst
2020, 176 pagina’s, Lannoo, 19,99 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/zakboek-voor-de-klimaattuin.html
https://www.lannoo.be/nl/zakboek-voor-de-klimaattuin
Een kleine biologische moestuin, geïnspireerd op methoden
van de permacultuur
Arthur Motté
2020, 136 pagina’s, KNNV, 19,95 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/een-kleine-biologische-moestuin.html
https://knnvuitgeverij.nl/artikel/een-kleine-biologische-moestuin.html
The gardens of eden, new residential garden concepts & architecture for a greener planet
Abbye
Churchill
2020, 256
pagina’s, Gestalten, 39,90 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/06/the-gardens-of-eden.html
https://gestalten.com/products/gardens-of-eden
Duurzaam handboek voor de luie tuinier, in 10 stappen meer natuur in je tuin of op je balkon
Loethe Olthuis
2020, 222 pagina’s, Spectrum, 24,99 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/duurzaam-handboek-voor-de-luie-tuinier.html
https://www.spectrumnonfictie.nl/producten/duurzaam-handboek-voor-de-luie-tuinier-9789000372300
Volkstuinverhalen, over het groene stadsleven
Suzanne de Boer & Marieke de Geus
2020, 192, KNNV, 22,50
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/volkstuinverhalen.html
https://knnvuitgeverij.nl/artikel/volkstuinverhalen.html
Oudolf gardens by Hauser & Wirth in Somerset, planten en
beplanting
Rory Dusoir
2020, 208 pagina’s, Terra, 34,99 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/oudolfs-garden.html
https://www.terralannoo.nl/nl/oudolf-gardens-bij-hauser-wirth-somerset
Maak je eigen jungle, meer dierenleven in je tuin
Katja Staring, Anna Kemp & Kim Veenman
2020, 193, KNNV, 24,95 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2020/11/maak-je-eigen-jungle.html
De juiste boom voor elke tuin
Martin Hermy
2020, 384 pagina’s, Bornmeer Noordboek, 34,90 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/02/de-juiste-boom-voor-elke-tuin.html
https://www.bornmeer.nl/winkel/de-juiste-boom-voor-jouw-tuin/
Hypernatuur, planten met het oog op de toekomst
Cor van Gelderen en Wouter van der Tol
2020, 256 pagina’s, Bornmeer Noordboek, 35 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2020/11/hypernatuur.html
https://www.bornmeer.nl/winkel/hypernatuur/
Planten combineren, ontwerp zelf prachtige borders
Modeste Herwig en Jeanne Van Rijs
2019, 192 pagina’s, Forte Groen, 29,99 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/planten-combineren.html
De tuin, ontdek de verborgen boodschappen van wind, wolken,
planten en dieren
Peter Wohlleben
2019, 208 pagina’s, A.W. Bruna Uitgevers, 18,99 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/de-tuin.html
https://www.awbruna.nl/boek/non-fictie/peter-wohlleben/de-tuin/
Praktijkboek, het nieuwe moestuinieren, natuurlijk
moestuinieren en eerlijk voedsel
Hans van Eekelen
2017, 840 pagina’s, KNNV, 39,95 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/het-nieuwe-moestuinieren.html
https://knnvuitgeverij.nl/artikel/praktijkboek-het-nieuwe-moestuinieren-1.html
Mijn moestuin
Wim Lybaert & Laurence Machiels
2017, 368 pagina’s, Manteau, 29,99 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/mijn-moestuin.html
https://press.manteau.be/de-nieuwe-mijn-moestuin-wim-lybaert-maakt-moestuinieren-nog-gemakkelijker
Snoeien
& leiden
Christopher
Brickell & David Joyce
2017, 336 pagina’s, terra (TerraLannoo), 29,90 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/snoeien-leiden.html
https://www.terralannoo.nl/nl/terras-handboek-snoeien-leiden-nieuwe-editie
Groenten in potten
Lieven David
2014 (2012), 47 pagina’s, Velt, 5,5 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2018/04/groenten-in-potten.html
https://winkel.velt.nu/groenten-in-potten
Tijdreis in je eigen tuin
Bram Wolthoorn & Roger Klaassen
2012, 120 pagina’s, KNNV
https://jvdboek.blogspot.com/2020/03/tijdreis-in-je-eigen-tuin.html
Holzer’s permacultuur
Sepp Holzer
2012, 304 pagina’s, Jan van Arkel, 21 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2013/04/holzers-permacultuur.html
https://janvanarkel.nl/holzers-permacultuur/
Groen in de stad
Bart Haverkamp en Pieter Kroes
2012, 176 pagina’s, Lannoo, 29,99 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2016/04/groen-in-de-stad.html
https://www.epo.be/nl/milieu-ecologie/103-Vrij-spel-voor-natuur-en-kinderen-9789062244706.html
The Botanic Garden of Brussels
D. Diagre-Vanderpelen
2011 , 312 pagina’s, National botanic garden of Belgium, 25
euro,
https://jvdboek.blogspot.com/2014/04/the-botanic-garden-of-brussels.html
https://shopbotanicgarden.be/The-botanic-garden-of-Brussels-(1826-1912)-p-31-c-21_50.html
Naar meer natuur in tuin, park en landschap
Ger Londo
2010, 202
pagina’s, KNNV, 9,99 euro (e-book)
https://jvdboek.blogspot.com/2011/04/naar-meer-natuur.html
https://knnvuitgeverij.nl/artikel/naar-meer-natuur-in-tuin-park-en-landschap-ebook.html
Boomhutten en speelhuizen
David Stiles
2008 (2003), 95 pagina’s, Deltas, 17,95 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2021/05/boomhutten-en-speelhuizen.html
https://www.standaardboekhandel.be/p/zo-bouw-je-boomhutten-en-speelhuizen-9789044717556#!
Vrij spel voor Natuur en kinderen
Willy Leufgen & Marianne van Lier
2007, 252 pagina’s, Jan van Arkel, 20 euro
https://jvdboek.blogspot.com/2011/07/vrij-spel-voor-natuur-en-kinderen.html
https://www.epo.be/nl/milieu-ecologie/103-Vrij-spel-voor-natuur-en-kinderen-9789062244706.html
